Türkiye ile çatışma Amerika’nın işine yarar

İkinci Dünya Savaşı olmasaydı bugün gördüğümüz ağır sanayi zengini bir çok şirket ortaya çıkmayacaktı. Ekonomilerde 'düz çizgi' durumu zengin yaratmaz ama her dalga yeni servet transferine yol açar.

Aşağıdaki brent petrol grafiğine lütfen bir göz atın ve şu soruya cevap arayın: Petrol 80 doları geçerek 80-100 dolar bandına girdi, bu artışta en çok kim kazandı?
Aklınıza herhangi bir cevap geldi mi? Bu noktada size piyasa değeri 500 milyar doların” üzerine çıkan bir dünya devi petrol şirketinin grafiğini DOW Jones Endeksi ile karşılaştırmalı olarak göstermek istiyorum.


Ne dersiniz, 2001 saldırısı sonrası ortaya çıkan yeni tehdit algılaması ile 2003 sonrası petrol fiyatlarında başlayan ralli kime yaramış!
Değerli dostlar, bu grafikler aslında “ABD’nin Türkiye ile neden çatışmak isteyeceğini” çok net anlatmakla beraber, konuyu biraz daha açmak ve petrolde son hareketin henüz başlamadığı geçtiğimiz hafta perşembe sabahına dönmek istiyorum.

İran işe yaramadı
11 Ekim Perşembe sabahı yani bayram tatiline girmemize saatler kala, Parametre programında şu analizi aktardım: “ABD yönetimi, sözde Ermeni tasarısı geçmesin çabasında görünse bile, böyle bir girişim sonrası özellikle Kuzey Irak operasyonunun da gündeme geldiği bir ortamda, ilişkiler daha da gerilebilir. Kimin gerçekten ne istediği tam olarak bilinemez. Bugüne kadar İran’la ilgili her türlü sert açıklamayı yapan Amerikan yönetimine rağmen petrol fiyatları 80 dolar üzeride kalamadı. Oysa Kuzey Irak’a girmiş bir Türkiye ile orada bulunan ABD’nin, saatler hatta dakikalar sürecek bir sürtüşmesi bile petrolü 80-100 dolar bandına rahatlıkla sokar ve 100 dolara doğru itebilir. Petrol lobisinin kimleri desteklediği dikkate alınırsa, sözde Ermeni girişimleri, Kuzey Irak operasyonu ve ABD’nin ne istediği, daha anlamlı hale gelebilir.”

Petrol 100 dolara gidiyor
Yukarıdaki yorumun yayınından saatler sonra “Türkiye’nin Kuzey Irak’a girmesi nasıl petrolü oynatır? Bu tam bir komplo!” diyerek o kadar çok eleştiren oldu ki, varolan durumu sorgulayan ses duyduğumuzda ne kadar tahammülsüz olduğumuzu bir kez daha anladım. Lütfen yanlış anlamayın, eleştirenler izleyici değil, piyasada yer alan büyük kurumlarda tepe noktasında görev yapan arkadaşlar. Aynı durum, daha önce, petrol 30 doları geçtiğinde, “hedefi 70 ve 76 dolar açıklamasını” yine Parametre programında ortaya attığımda başıma gelmişti. İki bankanın genel müdürü beni “bu adam ne saçmalıyor” diye “Medya Grup Başkanımıza” şikâyet etmişti. Petrol 76’ı doları da geçti.
Her neyse, sorun “ben ne dedim, kim beni şikayet etti” değil. Yukarıdaki tezin üzerinden 4 gün geçti ve geldiğimiz nokta çok açık, petrol fiyatları artık yeni bir aralık içinde yani 80-100 dolar bandında hareket ediyor.

Petrol şirketleri zirvede
Sonuç 1- Türkiye’nin Kuzey Irak’a operasyon yapması ile yükselen ve daha da yükselecek olan petrol fiyatları önemli bir detay olmakla birlikte hükümetin Amerika’ya sert çıkışlarını ve bugüne kadar gördüğü desteği de dikkate alınca, aklıma başka bir soru geliyor: Acaba Türkiye’nin Kuzey Irak’a girmesi isteniyor olabilir mi?
Sonuç 2: Şöyle düşünün, petrol şirketleri tarafından desteklenen bir ABD yönetimisiniz ve 2001 sonrası değişen tehdit algılaması ve zirve yapan petrol fiyatı ile sizi destekleyenler, son 6 yılda 1850 yılından yani ABD’de petrol ürünlerinin ilk ticaretinin başladığı dönemden bugüne, hayatlarında görmedikleri parayı kazanmış. Petrol şirketlerinin piyasa değerleri rekorlar kırmış, kârları tarihe geçmiş.

Irak'ta çatışır görünmek
Sonuç 3: Ayrıca Orta Doğu’daki ortaklarınız ile varlığınız katlanmış ve yüksek petrol fiyatı ile ortaya çıkan fazla para ile sermaye piyasalarında ABD fonları 1 dolara 15 dolara kadar kazanç sağlamış. Böyle bir yapı içinde ana desteği “askeri-endüstriyel lobi” olan ve Orta Doğu’da ateşi canlı tutmak için her şeyi yapan bir ABD yönetimi, acaba Türkiye ile Kuzey Irak’ta çatışır görünmeyi tercih etmez mi? Bizim hükümetin de Amerika’ya bu kadar rahat sallamasının ardında başka detaylar olamaz mı?
Sonuç 4: Çok engellemek istedikleri sözde Ermeni tasarısı, 16 şehit vermemizi izleyen saatlerde ABD’de komisyondan geçti. Birkaç saat sonra Amerika’ya karşı Kuzey Irak Operasyonu gündeme geldi ve dünya bunu tartışmaya başladı. Bütün bunlar olurken ABD yönetimini destekleyen en büyük petrol şirketi, artan petrol fiyatı ile fazladan milyar doları kasasına koydu.
Sonuç 5: İkinci Dünya Savaşı olmasaydı bugün gördüğümüz ağır sanayi zengini bir çok şirket ortaya çıkmayacaktı. Ekonomilerde “düz çizgi” durumu “zengin” yaratmaz ama her dalga yeni servet transferine yol açar.
Son söz: Terör’ün bitirilmesi amacıyla gereken her şeyin yapılmasına inanan biri olarak, dünya sistemini sorguladığımda diyorum ki, neye alet olduğumuzu da çok ama çok iyi sorgulamalıyız.

Yiğit Bulut
yigitb@cnnturk.com.tr